فلسفه علم و آمار

فلسفه ی علم و آمار

یکی از موضوعات مهمی که به فلسفه ی آمار مربوط است نظریه ی تاییدی (confirmation theory)است. این نظریه یک نظریه ی فلسفی است که ارتباط بین نظریه ی علمی و شواهد تجربی را بررسی و مطالعه می کند. نظریه ی آمار بخش مهمی از نظریه ی تاییدی است که رابطه ی بین تئوریهای آماری و شواهدی که از نمونه بدست می آید را توضیح داده و در مورد ان قضاوت می کند. اگر جامع تربه نظریه ی آماری نگاه کنیم، متوجه می شویم که نظریه ی آماری بخشی از فلسفه ی روش شناسی است. به عنوان مثال نظریه ی عمومی در باب این موضوع که آیا علم به دانش منجر می شود و چگونه به دانش منجر می شود؟ بنابراین آمار یک مولفه در مجموعه ی وسیع تری از روش های علمی قرار می گیرد که از شکل دهی مفاهیم، طرح های آزمایشی، مداخله و مشاهده، تایید، نحوه ی عمل و نظریه پردازی، تشکیل شده است.

موضوعات خاص دیگری در فلسفه ی علم وجود دارد که با واژگان آماری بیان می شوند و یا در مجاورت آن قرار دارند. یکی از این موضوعات فرآیند اندازه گیری و به بیان خاص تر، اندازه گیری متغیرهای مکنون بر مبنای اصول آماری از روی متغیرهای آشکار است. به این رویکرد اندازه گیری، نظریه ی بازنمودی اندازه گیری (representational theory of measurement)می گویند.  که بر آمار بنا نهاده شده است و فنون مختلفی مانند تحلیل عاملی را در بر می گیرد. این تکنیک ها از طریق ساختارهای ریاضی، پدیده ی تجربی را به صورت روشن مفهوم بندی می کنند.

موضوع مهم دیگر که فلسفه علم رو تشکیل می دهد مبحث علیت است. فلاسفه از نظریه ی احتمال به منظور دستیابی به روابط علی استفاده کرده اند. استفاده از تئوری آمار از 1956 در اصل علیت مشترک ریچنباخ  تا حال حاضر و بررسی علیت و آمار (با نظریه ی علیت احتمالاتی)ادامه داشته است. در زمان حاضر نیز آمار پایه ی تحلیل های مفهومی در روابط علی است.

علاوه بر این بعضی از تکنیک های خاص آماری مانند تحلیل عاملی و شبکه های بیزی، بحث های مفهومی (فلسفی)را بدون این که خود خواسته باشد، پیش می کشند. اگر چه موضوعات زیادی در فلسفه علم وامدار روشن سازی های آماری هستند به عنوان مثال: یکپارچگی، آگاهی بخشی و ارائه ی شاهد، با این وجود، حوزه ی گسترده ای از بحث های فلسفه ی علم در فهم آمار کمک کننده اند. در این بین می توان به بحث هایی درباره ی آزمایش و مداخله، مفاهیم شانس و ماهیت مدل های علمی و واژگان نظری اشاره کرد.