فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ (FMI-SF)

فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ (FMI-SF)

مقدمه

با توجه به  محبوبیت زیادی که ذهن آگاهی در سال های اخیر در علوم مرتبط با سلامت کسب نموده ومطالعه علمی ذهن­آگاهی و استفاده از فنون ذهن­آگاهی در آموزش و درمان­های روان­شناختی به شدت رو به افزایش بوده، کاربرد ابزارهای معتبر و روا برای سنجش این سازه ضروری است (1).

معرفی

فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ[1](FMI-SF)، به­طور گسترده­ای مورد مطالعه قرار گرفته و در بسیاری از فرهنگ­ها، از نظر خصوصیات روان­سنجی مورد بررسی قرار گرفته­است (1). بوچهلد[2] و همکاران فرم اولیه پرسشنامه ذهن اگاهی فرایبورگ که شامل 30 سوال بود را طراحی کردند (2). بعدها فرم کوتاه با 14 گویه که برای استفاده در جمعیت عمومی مناسب­تر است توسط والاچ[3] و همکاران طراحی شد (3).  فرم بلند پرسشنامه ذهن­آگاهی فرایبورگ بیشتر برای اجرا در گروه­هایی مناسب است که با فرهنگ بودایی و اعمال مراقبه­ای آشنایی دارند، امّا فرم کوتاه آن برای اجرا در گروه­هایی که آشنایی زیادی با زمینه بودایی ذهن­آگاهی ندارند، مناسب­تر است و می توان از فرم کوتاه در فرهنگ های مختلف استفاده نمود و می تواند به خوبی همه جنبه های مربوط به حوزه ذهن آگاهی را پوشش دهد (1، 3).

در طی یک بررسی در داخل کشور که توسط قاسمی جوبنه، عرب زاده، جلیلی نیکو، محمدعلی پور و محسن زاده انجام شد، فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ ابتدا به به فارسی ترجمه شد و سپس روایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفت (1). 

روایی و پایایی

به منظور بررسی روایی و پایایی فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ، 400 دانشجو به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ضریب پایایی به شیوه ضریب آلفای کرونباخ، تتای ترتیبی و بازآزمایی به دست آمد. روایی نیز از طریق روایی همزمان و مدل تحلیل عاملی تأییدی محسابه شد (1).

به منظور بررسی روایی همزمان فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ از فرم کوتاه مقیاس خودکنترلی  تانگنی[4] و خرده مقیاس تنظیم هیجانی مقیاس خودسنجی هوش هیجانی شات[5] استفاده شد. در مجموع همبستگی بین فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ با مقیاس های خودکنترلی (69/0r=) و تنظیم هیجانی (68/0r=) در سطح معناداری 01/0 مناسب گزارش شد. نتایج مدل تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که ساختار پرسشنامه برازش قابل قبولی با داده ها داشته، از روایی عاملی مطلوبی برخوردار است و کلیه شاخص های نیکویی برازش، مدل کلی را برای افراد نمونه تأیید می­کنند و الگوی کلی تک عاملی مفروض مورد تایید قرار گرفت. همچنین نتایج نشان داد که فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ از پایایی قابل قبول و کافی برخوردار است و ضرائب بدست آمده برای ضریب آلفای کرونباخ 92/0، تتای ترتیبی 93/0 و ضریب پایایی بازآزمایی به فاصله چهار هفته 83/0 به دست آمد (1).

در مجموع، پرسشنامه بدون تغییر و حذف احتمالی برخی سؤالات ساختار خود را حفظ می­کند و ضرایب پایایی و روایی مناسب این پرسشنامه، کوتاه بودن و سهولت اجرا، شرایط استفاده وسیع محققان را از این ابزار فراهم می­آورد. بنابراین، این پرسشنامه که ذهن آگاهی را به خوبی مورد سنجش قرار می دهد، در جامعه ایران اعتبار و روایی مناسبی دارد و می­تواند در موقعیت­های تربیتی و پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد و زمینه پژوهش­های متعددی در قلمرو روانشناسی را فراهم آورد (1).

نمره گذاری

از آزمودنی خواسته می شود که بر روی یک مقیاس لیکرت 4 درجه ای (به ندرت=1 تا تقریبا همیشه=4)  به سوالات پاسخ دهد. شایان ذکر است که عبارت شماره 13، به صورت معکوس نمره گذاری می شود. حداقل نمره در این پرسشنامه 14 و حداکثر 56 است. نمره بیشتر نشانگر ذهن آگاهی بالاتر است.

منابع

1. قاسمی جوبنه، رضا؛ عرب زاده، مهدی؛ جلیلی نیکو، سعید، محدعلی پور، زینب؛ محسن زاده، فرشاد (1394). بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 14(2): 137- 150.

2. Buchheld N, Grossman P, Wallach H. Measuring mindfulness in insight meditation (Vipassana) and meditation-based psychotherapy: The development of the Freiburg Mindfulness Inventory (FMI). JMMR 2001; 1: 11–34.

3. Walach H, Buchheld N, Buttenmuller V, Kleinknecht N, Schmidt S. Measuring mindfulness - The Freiburg mindfulness inventory (FMI). Pers Individ Dif 2006; 40: 1543-1555.

فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ (FMI-SF)

لطفا به این عبارات بر اساس تجربه های شخصی خودتان در روزهای اخیر صادقانه پاسخ دهید. هیچ پاسخ درست یا غلط و خوب یا بدی وجود ندارد. با تشکر از همکاری شما.

[1]. Freiburg Mindfulness Inventory_ Short Form

[2]. Buchheld

[3]. Walach

[4]. Tangney

[5]. Schutte

ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﻣﺎرﯾﺎ ﮐﻮاس(CDI)[1]

CDIیک ابزار خود گزارشی 27 آیتمی است که جهت ارزیابی نشانه های افسردگی در کودکان و نوجوانان استفاده می شود.آیتم های این پرسشنامه که از پرسشنامه افسردگی بک برگرفته شده است هر نشانه ای را که می تواند مختص افسردگی دوره کودکی باشد ارزیابی می کند: به عنوان مثال خلق پایین،خود ارزیابی ضعیف، و مشکلات بین فردی. CDI شامل 5 خرده مقیاس می باشد که عبارتند از: خلق منفی،مشکلات بین فردی،احساس بیهودگی، فقدان احساس لذت و عزت نفس پایین. CDI با سایر پرسشنامه های مرتبط با افسردگی دوره کودکی و نوجوانی از جمله مقیاس افسردگی نوجوانان رینولدز همبستگی دارد. شمار ی از پژوهش ها نشان دادند که نمره کودکان افسرده به طور معناداری بالاتر از کودکان غیر افسرده در گروه کنترل می باشد. برخی شواهد نیز نشان دادند که این ابزار با وجود اینکه بیشترین کاربرد آن بررسی افسردگی در مطالعات همه گیرشناسی می باشد، به تغییرات نیز حساس است.نسخه 10 آیتمی CDI نیز جهت بررسی وجود یا عدم وجود افسردگی در کودکان تهیه شده است.

آیتم ها بر اساس طبقه بندی 0(عدم وجود نشانه) تا 2(وجود نشانه های مشخص) نمره گذاری می کنند. نمره کلی (با دامنه 0 تا 54 که هر چه نمره فرد بیشتر باشد شدت افسردگی فرد نیز بیشتر خواهد بود.) با جمع نمرات همه آیتم ها بدست می اید(کواس،1985؛ اسماکر و همکاران،1987).

مشخصات روانسنجی

مطالعات نشان دهنده مشخصات روانسنجی خوب برای CDI است. همسانی درونی بر اساس الفای کرونباخ 86/0 است. اعتبار همزمان و افتراقی نیز مناسب گزارش شده است (لوگان و همکاران،2013).

داده‌هایی راجع به هنجارهای سن و جنس موجود است. برای مثال، فینچ و همکاران اجرای گروهی CDI را برای آزمودن تقریباٌ1500 کودک دبستانی هفت تا شانزده ساله مورد استفاده قرار دادند. تفاوتهای سنی و جنسی اندک، اما مهمی آشکار شد: کودکان بسیار خرد سال نسبت به کودکان بزرگتر افسردگی کمتری نشان دادند، و دختران، به خصوص در گروههای سنی پایین تر، افسردگی کمتری ابراز کردند (‌هارینگتون، 1380).

طریقه نمره گذاری

هر سؤال در این پرسشنامه دارای سه جمله است که آزمودنی با توجه به احساسات و افکار خود در طول دو هفته گذشته یکی از جملات را انتخاب و ضربدر می‌زند. 14 سؤال از 27 سؤال به صورت مستقیم و 13 سؤال بصورت معکوس ارائه شده است:

طریقه نمره گذاری برای سوالات مستقیم

طریقه نمره گذاری برای سوالات معکوس

خرده مقیاس های CDI

خرده مقیاس های اشاره شده در جدول، از پژوهش لوگان و همکاران(2013)برداشت شده است.

نمره فرد هر چه بیشتر باشد میزان افسردگی نیز بیشتر خواهد بود (هارینگتون، 1380).

منابع:

Kovacs M, Beck AT: An empirical-clinical approach toward a definition of childhood depression, in Schulterbrandt JG, Raskin A (eds): Depression in Childhood, Diagnosis, Treatment and Conceptual Models. New York, NY, Raven Press, 1977, pp 1-25

Kovacs M. The Children’s Depression, Inventory (CDI). Psychopharmacol Bull 1985; 21(4):995–8.

Smucker MR, Craighead WE, Craighead LW, Green BJ. Normative and reliability data for the Children’s Depression Inventory. J Abnorm Child Psychol 1986; 14(1):25–39.

Helsel WJ, Matson JL: The assessment of depression in children: The internal structure of the Child Depression Inventory(CDI). Behav Res Ther 22:289-298, 1984.

Deirdre E. Logan,* Robyn Lewis Claar,* Jessica W. Guite, Zuck SK, Jordan LA, Palermo MT, Wilson CA, Zhou C. Factor Structure of the Children’s Depression Inventory in a Multisite Sample of Children and Adolescents With Chronic Pain. The Journal of Pain, Vol 14, No 7 (July), 2013: pp 689-698

‌هارینگتن، ریچارد،«روشهای درمان افسردگی در کودکان ونوجوانان»، ترجمه توزنده جانی،حسن؛کمال پور،نسرین؛جلد اول، چاپ دوم، انتشارات پیک فرهنگ، تهران، 1380.

[1]. Children's Depression Inventory (CDI)

آزمون عمل به باورهای دینی (معبد)

پرسشنامه میزان عمل به باورهای دینی(مقیاس معبد): مقیاس معبد دارای 25 پرسش است که عمل(نه اعتقاد و نگرش) به باورهای اسلامی را می سنجد. مواد آزمون در چهار حوزه عمل به واجبات، مستحبات، فعالیتهای مذهبی، و مداخله دادن مذهب در تصمیم گیریها و انتخابهای زندگی قرار دارد. هر پرسش آزمون 5 گزینه دراد که از صفر تا چهار، نمره گذاری می شود. بدین ترتیب، کمترین نمره کل صفر و بیشترین نمره کل صد است.

برای ندازه گیری پایایی این مقیاس ضریب همسانی درونی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ توسط پژوهشگران محاسبه شد. میزان ضریب آلفای کرونباخ برای مقیاس معبد هنگامیکه این مقیاس روی نمونه 50 نفری توسط مهدی برغمدی  ومسعود حاجیزاده میمندی(1389) اجرا شد، معادل 91/0،میانگین معادل 86/96، انحراف استاندارد معادل 64/14 و خطای معیار میانگین 84/0 به دست آمد. 

آزمون معبد 25 سوالی، (عمل نه اعتقاد و نگرش) به باورهای اسلامی را اندازه می گیرد. مواد آزمون در 4 حوزه

عمل به واجبات، عمل به مستحبات، فعالیت های مذهبی(عضویت در گروه های مذهبی و...) و در نظر گرفتن

مذهب در تصمیم گیری ها و انتخاب های زندگی قرار دارد. سوالات آزمون با توجه به رفتاری های دینی رایج در

جوانان متدین به اسلام انتخاب شده است. هر سوال 5 گزینه دارد که از صفر تا چهار نمره گذاری می شود.

بنابراین نمره صفر به معنی عمل نکردن به هیچ یک از باورهای دینی و بیشترین نمره (100) نشان دهنده عمل

به  همه باورهای دینی به حساب می آید.

ضریب پایایی آزمون معبد

 -------

(مهدی برغمدی  ومسعود حاجیزاده میمندی(1389). رابطه عمل به باورهای دینی و رضایت از زندگی در بین سالمندان. مجله سالمندی ایران، سال پنجم، شماره پانزدهم، بهار)

لطفا به سوالات زیر پاسخ دهید، نوشتن نام و نام خانوادگی ضروری نیست.

جنس                    سن                         میزان تحصیلات                        تاهل                        شغل

لطفا نظر خود را درباره هر سوال با علامت * در جلو آن مشخص نمایید.

1.نماز های واجب خود را:

الف) از زمان تکلیف تا به حال به طور مرتب خوانده ام.

ب) بیش از نیمی از زمانی که به تکلیف رسیده ام به طور مرتب خوانده ام.

ج) کمتر از نیمی از زمانی که به تکلیف رسیده ام به طور مرتب خوانده ام.

د)از زمان تکلیف تا به حال به طور نا مرتب خوانده ام.

ه) از اول تکلیف تا به حال اصلا نماز نخوانده ام.

2.اگر بیمار نباشم در ماه رمضان روزه های واجب را می گیرم:

الف)تمام روزها   ب)بیش از 15 روز    ج) بیش از ده روز     د) کمتر از 10 روز   ه) اصلا روزه نمی گیرم

3.علاوه بر نمازهای واجب، نمازهای قضا یا مستحبی را می خوانم:

الف) هر روز ب)   هفته ای 2 یا 3بار      ج) هفته ای یک بار   د) گاه گاهی  ه) اصلا نمی خوانم

4.علاوه بر روزه های واجب، روزه های قضا یا مستحبی می گیرم.

الف)هفته ای یک روز یا بیشتر      ب)ماهی یک تا 3 روز      ج) سالی 5 تا 10 روز       د) سالی کمتر از 5 روز  ه)اصلا روزه نمی گیرم

5. برای خواندن نمازهای واجب به مسجد می روم

الف) هر روز         ب) هفته ای 2 یا 3 بار            ج) هفته ای یک بار         د)گاه گاهی      ه) اصلا

باسمه تعالی

پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ)

فرم 28 سوالی

پرسشنامه سلامت عمومی 28 سوالی توسط گلدبرگ و هیلر [1] (1979) ارائه شده و دارای 4 مقیاس فرعی است و هر مقیاس 7 پرسش دارد. مقیاسهای مذکور عبارتند از:

-1 مقیاس علائم جسمانی [2]

-2 مقیاس علائم اضطرابی و اختلال خواب [3]

-3 مقیاس کارکرد اجتماعی [4]

-4 مقیاس علائم افسردگی[5]

تاریخچه: فرم اصلی پرسشنامه توسط گلدبرگ و هیلر ساخته شده در سال1979 و اعتبار و روایی آن بارها مورد بررسی قرار گرفته است. چن چن دربررسی روایی همزمان این پرسشنامه با پرسشنامه چند جانبه مینه سوتابه ضریب همبستگی54/0 رسید. کالمن و ویلسون در بررسی این پرسشنامه با مقیاس ناامیدی بک ضریب روایی همزمان 69/0 گزارش دادند،متوسط حساسیت پرسشنامه GHQ28 برابر84/0 و متوسط ویژگی آن82/0 است.گلدبرگ و ویلیامز اعتبار تصنیفی برای کل پرسشنامه را 95/0 گزارشدادند. چانوکییسثباتدرونیرابا روش آلفای کرونباخ بررسی کردند که برابر93/0 بود.

مقیاسها: دارای 4 مقیاس فرعی است که عبارتند از:

- مقیاس نشانه های جسمانی: شامل مواردی درباره احساس افراد نسبت به وضع سلامت خود،احساس خستگی آنها همراه با نشانه های جسمانی، درGHQ 28 سئوال 1 تا 7 می باشد.

- نشانه های اضطرابی واختلالخواب: شامل مواردی که با بیخوابی و اضطراب مرتبط اند،درGHQ 28 سئوال 8 تا 14

- کارکرد اجتماعی: توانایی افراد رادرمقابله باخواسته های حرفهای ومسایل زندگی روزمره میسنجد. آشکارساختن احساس افراد در کنار آمدن باموقعیتهای متداول زندگی،در GHQ28 سئوال 15 تا 21

- نشانگان افسردگی: شامل موارد افسردگی وخیم و گرایش به خودکشی، و در GHQ28 سئوال 22 تا 28

که برای هر مقیاس فرعی یک نمره وجود دارد و یک نمره هم مربوط به نمره کلی افراد می باشد.

بررسی فرم و نرم ایرانی: این پرسشنامه در ایران مورد استفاده قرار می گیرد واعتبار همسانی درونی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ 0٫87 می باشد. فرم GHQ28 باروش بازآزمایی بافاصله زمانی 7تا 10 روز روی 80 نفربررسی شده که ضریب اعتبار خرده آزمونها را بین 50/0 تا 81/0 گزارش کرده است. حساسیت این آزمون 86/0 و ویژگی آنرا 82/0 گزارش شده است.

نمره گذارای:به صورت خودسنجی،تحصیلات لازم برای اجرا به صورت خودسنجی دارا بودن مدرک اول راهنمایی و در غیر اینصورت توسط مصاحبه گر اجرا می شود.پرسشها بر حسب نمره گذاری دو نمایی(0-0-1-1)نمره دهی می شوند که دو پاسخ سمت امتیاز صفر و دو پاسخ بعدی 1 امتیاز تعلق می گیرد.در این آزمون برای هر فرد 5نمره بدست می آید که 4 نمره مربوط به مقیاسهای فرعی و یک نمره هم از مجموع نمرات خرده مقیاسها بدست می آید که نمره کلی است و این در آزمونGHQ28 می باشد.

روش نمره گذاری GHQ بدین ترتیب است که از گزینه الف تا د نمره 0،1،2،3،تعلق می گیرد درنتیجه نمره هرفرد درهریک ازخرده مقیاسها از 0 تا 21 ودرکل از 0 تا 84 است.نمرات هر مقیاس به طور جداگانه محاسبه وپس ازآن نمرات مقیاسها باهم جمع ونمره کلی بدست میاید.

نتیجه گیری و تفسیر:آزمون پرسشنامه سلامت عمومی یکی از قویترین آزمون ها برای غربالگری افراد سالم و بیمار می باشد.که اجرای آن آسان می باشد.در تفسیر این آزمون می توان گفت اگر درهرمقیاس فردی نمرهفرداز 17 بالا باشدودرمقیاسکلینمرهاز 41 بالاباشد وخامت وضع آزمودنی رانشان می دهدالبته این دررابطه با آزمونGHQ28 می باشد.

نمرات برش در هریک از خرده مقیاسهای پرسشنامه GHO

پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ)

لطفا این قسمت را بدقت مطالعه کنید:

میخواهیم درباره کسالت و ناراحتیهای پزشکی و اینکه سلامت عمومی شما در طی یک ماه گذشته تا به امروز چگونه بوده است اطلاعاتی بدست آوریم. لطفاً در تمامی سئوالات زیر پاسخی را که فکر می کنید با وضع شما بیشتر مطابقت دارد مشخص کنید. به خاطر داشته باشید که ما میخواهیم درباره ناراحتیهای اخیر شما اطلاعاتی بدست آوریم، نه مشکلات و ناراحتیهایی که در گذشته داشته اید سعی کنید به تمامی سئوالات پاسخ دهید و جواب خود را در محل مربوط با علامت ضربدر مشخص فرمائید. از همکاری شما بسیار متشکریم.

-1 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز کاملاً احساس کرده اید که خوب و سالم هستید؟

-2 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که به داروهای تقویتی نیاز دارید؟

-3 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس ضعف و سستی کرده اید؟

-4 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کردهاید که بیمارهستید؟

-5 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز سر درد داشته اید؟

-6 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که سرتان را محکم با چیزی مثل دستمال بسته اند یا اینکه فشاری به سرتان وارد می شود؟

-7 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که بعضی وقتها بدنتان داغ و یا سرد می شود؟

-8 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز اتفاق افتاده که بر اثر نگرانی دچار بیخوابی شده باشید؟

-9 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز شبها وسط خواب بیدار می شوید؟

-10 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که دائماً تحت فشار هستید؟

-11 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز عصبانی و بدخلُق شده اید؟

-12 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز بدون هیچ دلیل قانع کننده ای هراسان و یا وحشت زده شده اید؟

-13 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز متوجه شده اید که انجام هر کاری خارج از توانائی شما است؟

-14 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که در تمامی مدت عصبی هستید و دلشوره دارید؟

-15 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز توانسته اید خودتان را مشغول و سرگرم نگه دارید؟

-16 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز برای انجام کارها بیش از گذشته وقت صرف کرده اید؟

-17 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که کارها را بخوبی انجام می دهید؟

-18 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز از نحوه انجام کارهایتان احساس رضایت می کنید؟

-19 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که نقش مفیدی در انجام کارها به عهده دارید؟

-20 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز توانائی تصمیم گیری درباره مسائل را داشته اید؟

-21 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز قادر بوده اید از فعالیتهای روزمره زندگی لذت ببرید؟

-22 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز فکر کرده اید که شخص بی ارزشی هستید؟

-23 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که زندگی کاملاً ناامیدکننده است؟

-24 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که زندگی ارزش زنده بودن را ندارد؟

-25 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز به این مساله فکر کرده اید که ممکن است دست به خودکشی بزنید؟

-26 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که چون اعصابتان خراب است نمی توانید کاری انجام دهید؟

-27 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز به این نتیجه رسیده اید که ایکاش مرده بودید و کلاً از شر زندگی خلاص می شدید؟

-28 آیا از یک ماه گذشته تا به امروز این فکر به ذهنتان رسیده است که بخواهید به زندگیتان خاتمه دهید؟

پاسخنامه

نام و نام خانوادگی............................. سن..................... تحصیلات...................... رشته تحصیلی................

[1] - Goldberg & Hiller

[2] - Somatic symptoms

[3] - anxiety and sleep disorder

[4] - social Function

[5] - depression symptoms

معرفی آزمون

این پرسشنامه در سال 1972 توسط توسط گلدبرگ و هیلر [2] (1979) به منظور شناسایی اختلالات روانی در مراکز و محیط های مختلف تدوین شده است. سوال های پرسشنامه که به بررسی وضعیت روانی فرد در چهار هفته (یک ماه) اخیر می پردازد، در برگیرنده نشانه هایی مثل افکار و احساسات نابهنجار و جنبه هایی از رفتار قابل مشاهده می باشد. به همین جهت سوال ها بر موقعیت «اینجا و اکنون» تأکید دارد. به اعتراف بسیاری از پژوهشگران، پرسشنامه سلامت عمومی شناخته شده ترین ابزار غربالگری تا کنون در دنیای روان پزشکی و علوم رفتاری و روانشناسی است که تأثیر شگرفی بر پیشرفت پژوهش ها داشته است. این پرسشنامه به صورت فرم های 60، 30، 28 و 12 سوالی است که فرم 28 سوالی و فرم 12 سوالی هم در ایران و هم در سایر کشورها کاربرد بسیار داشته است. پرسشنامه سلامت عمومی (12 سوالی)، شامل 12 سوال از 60 سوال پرسشنامه اصلی است که همانند فرم های دیگر، هر یک از سوال های آن شدت مشکلات روانی را در چند هفته اخیر می سنجد.

روش نمره گذاری و تفسیر

این آزمون12 سوال دارد و دارای دو خرده مقیاس نشانه های سلامت روانی مثبت و نشانه های اختلال روانی بوده که معمولاً بصورت اصلاً، در حدمعمول، بیشتر از حد معمول و خیلی بیشتر از حد معمول نمره گذاری می شود.ونوعی سنتی گلدبرگ که به صورت (0-0-1-1) است. یعنی گزینه های الف و ب نمره صفر و گزینه های ج و د نمره یک می گیرند. در این صورت حداکثر نمره آزمودنی در پرسشنامه سلامت عمومی (12 سوالی)، برابر با 12 خواهد شد.

عامل اول(12،6،10،4،3،2) نشانه های سلامت روان مثبت

عامل دوم(1،8،9،11،7،5)نشانه های اختلال های روانی

پایایی و روایی

برای بررسی پایایی پرسشنامه،عبادی و همکاران (1389)، مطالعه ای را با هدف بررسی پایایی و روایی پرسشنامه 12 سوالی سلامت عمومی به عنوان ابزاری جهت سنجش وضعیت بهداشت روانی جوانان و سایر اقشار جامعه ایرانی طراحی و اجرا کردند. پس از ترجمه نسخه اصلی پرسشنامه از زبان انگلیسی به فارسی با استفاده از روش ترجمه استاندارد، پایایی و روایی آن مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از روش نمونه گیری آسان 748 نفر از جوانان 18 تا 25 ساله ایرانی به عنوان نمونه انتخاب گردیده و پرسشنامه مذکور را تکمیل نمودند. متوسط سن پاسخ دهندگان 21٫1 سال (با انحراف معیار 2٫1 بوده)، اکثریت آنان را زنان (76 درصد)، افراد مجرد (84 درصد) و دانشجویان (51 درصد) تشکیل می دادند. با توجه به شیوه نمره گذاری پرسشنامه که ما بین صفر (وضعیت مطلوب) تا 12 (وضعیت نامطلوب) متغیر است، میانگین نمره پاسخ دهندگان 3٫7 (با انحراف معیار 3٫5) به دست آمد. برای بررسی پایایی پرسشنامه، ثبات داخلی ابزار (پرسشنامه)، با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی شد که در نتیجه این ضریب، 0٫87 محاسبه گردید.

روایی پرسشنامه نیز، با استفاده از روش تحلیلی «مقایسه گروه های شناخته شده»مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون تحلیل واریانس در بررسی نمره پرسشنامه سلامت عمومی و وضعیت کلی کیفیت زندگی (به عنوان متغیر گروهی) نمایانگر تفاوت های قابل ملاحظه ای بین گروه ها بود، به این صورت که افراد دارای وضعیت بهتر کیفیت زندگی، در پرسشنامه سلامت عمومی حایز نمرات پایین تری گردیده، از سوی دیگر، افراد دارای کیفیت زندگی «خیلی بد» تا «بد» به صورت معناداری از پرسشنامه سلامت عمومی نیز نمره بالایی کسب کردند(F=%58.6, P

پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-12)

لطفا این قسمت را بدقت مطالعه کنید:

میخواهیم درباره کسالت و ناراحتیهای پزشکی و اینکه سلامت عمومی شما در طی یک ماه گذشته تا به امروز چگونه بوده است اطلاعاتی بدست آوریم. لطفاً در تمامی سئوالات زیر پاسخی را که فکر می کنید با وضع شما بیشتر مطابقت دارد مشخص کنید. به خاطر داشته باشید که ما میخواهیم درباره ناراحتیهای اخیر شما اطلاعاتی بدست آوریم، نه مشکلات و ناراحتیهایی که در گذشته داشته اید سعی کنید به تمامی سئوالات پاسخ دهید و جواب خود را در محل مربوط با علامت ضربدر مشخص فرمائید. از همکاری شما بسیار متشکریم.

گزینه ها 1-اصلاً 2- در حد معمول 3- بیشتر از حد معمول 4- خیلی بیشتر از حد معمول

1 آیا در چند هفته گذشته، به دلیل نگرانی زیاد دچار بیخوابی شده اید؟

2 آیا در چند هفته گذشته، قادر به تمرکز بر کارها و امور خود بوده اید؟

3 آیا در چند هفته گذشته، احساس کردهاید که نقش مفیدی در انجام کارها داشته اید؟

4 آیا در چند هفته گذشته، قادر به تصمیمگیری در امور خود بودهای د؟

5 آیا در چند هفته گذشته، احساس کردهاید که دائماً تحت فشار هستید؟

6 آیا در چند هفته گذشته، قادر به روبهرو شدن با مشکلات خود بوده اید؟

7 آیا در چند هفته گذشته، احساس افسردگی و غمگینی داشتهاید؟

8 آیا در چند هفته گذشته، احساس اعتماد به نفس خود را از دست داده اید؟

9 آیا در چند هفته گذشته، خود را آدم بیارزشی پنداشته اید؟

10 آیا در چند هفته گذشته، رویهم رفته نسبت به زندگی احساس خرسندی داشته اید؟

11 آیا در چند هفته گذشته، احساس نمودهاید که نمی توانید بر مشکلات خود فائق آیید؟

12 آیا در چند هفته گذشته، از فعالیتهای روزمره خود لذت برده اید؟

[1] - General Health Questionnaire=GHQ-12

[2] - Goldberg & Hiller

چک لیست نشانه های اختلالات روانی

Symptom Check List - 90- Revised

پرسشنامه SCL 90 یکی از پر استفاده ترین ابزارهای تشخیص روانپزشکی است. پرسشنامه شامل 90 سوال برای ارزشیابی علایم روانی است که با استفاده از آن می توان افراد سالم را از افراد بیمار تشخیص داد.

پرسشنامه SCL 90 توسط دراگوتیس و همکارانش در سال 1973 معرفی شد و بر اساس تجربیات بالینی و تحلیل های روان سنجی , مورد تجدید نظر قرار گرفته و فرم نهایی آن در سال 1976 تهیه گردید.

در ایران مطالعات زیادی برای هنجار یابی آن انجام شده است.

پاسخ های ارائه شده به هر یک از موارد پرسشنامه SCL 90 در یک مقیاس 5 درجه ای از میزان ناراحتی که از (هیچ) تا (به شدت) می باشد , مشخص می شود.

90 ماده این آزمون 9 بعد مختلف

• شکایات جسمانی
• وسواس و اجبار
• حساسیت در روابط متقابل
• افسردگی
• اضطراب
• پرخاشگری
• ترس مرضی
• افکار پارانوئیدی و روان پریشی را در بر می گیرد.

نمره گذاری و تفسیر آزمون بر اساس سه شاخص ضریب کلی علائم مرضی , معیار ضریب ناراحتی و جمع علائم مرضیبدست می آید.

سنجش پایایی ابعاد 9 گانه پرسشنامه SCL 90 از دو روش محاسبه پایایی به روش آزمون مجدد صورت گرفته است. برای محاسبه ثبات درونی آزمون که بر روی 219 نفر در ایلات متحده در جهت سنجش ثبات و یکنواختی سوالات انجام گردید از ضرایب آلفا و کودر ریچارد سون 20 استفاده شد. نتایج تمام ضرایب به دست آمده برای 9 بعد کاملا رضایت بخش بوده است.

مطالعات متعددی در جهت تعیین انواع اعتبار این آزمون انجام گردیده است. در زمینه اعتبار همزمان , دراگوتیس , ویکلزوراک (1976) این آزمون را به همراه MMPI بر روی 19 آزمودنی داوطلب انجام دادند. همبستگی مربوط به ملاک افسردگی با 0/73 و کمترین همبستگی , ترس مرضی با 0/36 بوده است.

توصیف ابعاد آزمون Scl90

این آزمون می تواندبه وسیله یک پرستار، تکنسین و یا مصاحبه کننده ی بالینی اجرا گردد. مدت زمان لازم برای اجرا حدود 12 تا 15 دقیقه بوده ولی افراد دقیق ممکن است آن را در 30 دقیقه و یا بیشتر تکمیل نمایند. آزمون مذکور حالات فرد را از یک هفته قبل تا زمان حال مورد ارزشیابی قرار می دهد.

توصیف ابعاد آزمون:

1- شکایات جسمانی:

در این بعد ناراحتی ها ناشی از ادراک عملکرد نا سالم بدن است. این اشکال در کار کرد سیستم عصبی خود کار و اجزاء تشکیل دهنده آن ظاهر شده و در نتیجه به صورت شکایاتی از عملکرد سیستم قلبی – عروقی (سئوال 12) معدی – رودی (سوال 40) تنفسی (48) ابراز می شوند. سر درد های تکرار شونده (1) درد های عضلانی (42-52-27) و معادلهایی از اضطراب 49 نیز از شکایات جسمانی هستند.

شماره سئوالها: 1-4-12-27-40-42-48-49-52-53-56-58

2- بعد وسواس و اجبار:

علائمی که در این بعد گنجانیده شده اند انطباق زیادی با شکل تابلوی بالینی وسواسی دارند. تمرکز این ملاک بر افکار تکانه ها و اعمالی است که خود فرد آنها را به ناچار به گونه ای غیر قابل مقاومت تجربه نموده و ماهیتی بیگانه با خود و نا خواسته دارند. علاوه بر این رفتار ها و تجاربی که نشان دهنده نوعی باریک بین عمومی در افراد است نیز در این مجموعه آورده شده اند.

شماره سئوالها: 3-9-10-28-38-45-46-51-55-65

3- بعد حساسیت در روابط متقابل :

به احساس عدم کفایت و حقارت فرد بالاخص در مقایسه با دیگران تکیه می کند. دست کم گرفتن خود، احساس عدم آرامش و ناراحتی محسوس در جریان ارتباط با دیگران از تظاهرات خاص این بعد هستند. افرادی که نمرات آنها در این بعد بالا بوده است مشاهده شده که در ارتباط با دیگران بیش از اندازه آگاه (سئوال 61-73 و غیره) بوده و از خود انتظارات منفی دارند (37-41)

شماره سئوالهای 6-21-34-36-37-41-61-69-73

4- بعد افسردگی:

معیار افسردگی طیف وسیعی ازنشانه های بالینی افسردگی را انعکاس می دهد. علائم شامل خلق و خوی افسرده – بی علاقگی نسبت به لذت زندگی، نداشتن انگیزه و از دست دادن انرژی حیاتی می باشد. به علاوه احساس درماندگی افکار خود کشی و بعضی جنبه های شناختی و جسمی افسردگی در این معیار گنجانیده شده است. شماره سئوالات 13 تاست

شماره سئوالها 5-14-15-20-22-26-29-30-33-31-32-54-71-79

5- بعد اضطراب

بعد اضطراب علائم و نشانه هائی را نشان می دهد که از نظر بالینی اضطراب آشکار شدید را منعکس می نماید. علائمی مانند عصبی بودن (21) احساس فشار و لرزش در اندام های بدن 17 همچنین ترسهای نا گهانی 23- 33 احساس وحشت 86-72 بیم و نگرانی نسبت به آینده 80 و برخی جنبه های جسمانی اضطراب 39 در این مجموعه آورده شده اند تعداد سئوالها 10 تا است

شماره سئوالها: 2-17-23-39-57-72-78-80-86

6- بعد پرخاشگری

این بعد نشان دهنده افکار، احساسات و یا اعمالی است که نشان دهنده وضعیت خلقی منفی ناشی از خشم می باشد. مجموعه این سئوالها شامل 3 فرم تظاهرات خشم و چگونگی عکس العمل نشان دادن به آنها مانند: 1- حالت تهاجمی 2- تحریک پذیری و 3- خصومت می گردد. تعداد سئوالها 6 تا است.

شماره سئوالها 11-24-63-67-74-81

7- بعد ترس مرضی:

ترس مرضی در بر گیرنده علائمی مانند ترس شدید نسبت به یک فرد، مکان، شی ء به خصوص و یاموقعیتی که ویژگی آن غیر منطقی بودن و عدم تناسب با محرک بوده و منجر به رفتار اجتنابی است و قرار از آن محرک می باشد ساختار این علائم بیشتر با گذر هراسی و ترس از مسخ شخصیت مطابقت دارد. تعداد سئوالها 7 تا است.

شماره سئوالها 13-25-47-50-70-75-82

8- افکار پارانوئیدی:

این بعد رفتار های پارانوئیدی را به عنوان اختلال تفکر مطرح می نماید. سئوالهای آن شامل ویژگی های اولیه این اختلال مانند برون فکنی – سوءظن – خود بزرگ بینی – خود محوری و ترس از دست دادن خود مختاری و هذیان و پرخاشگری می باشد. سوالها 6 تا می باشد.

شماره سئوالها: 8-18-43-68-76-83

9 - بعد روان پریشی:

سئوالات این بعد از یک حالت گوشه گیرانه و انزوا و نحوه زندگی اسکیزو فرنی تا علائم اصلی اسکیزو فرنی مانند هذیان انتشار فکر را شامل می گردد. این سئوالها در بر گیرنده تدریجی اختلال از یک حالت خفیف بیگانگی تا روان پریشی حاد می باشد تعداد سئوالهای 10 تا می باشد.

شماره سئوالهای 7-16-35-62-77-84-85-87-88-90

سئوالهای اضافی:

7 سئوال در آزمون SCL90 آمده که تحت هیچ یک از ابعاد 9 گانه نمی باشد. این سئوالات با اینکه با اضافه شدن بر آزمون ملاک های آماری را خراب می کند. با این حال چون از نظر بالینی دارای اهمیت هستند. جزء سئوالات آزمون آمده اند. از نظر بالینی اهمیت دارند و به شاخص های کلی آزمون کمک می کنند و تمایل بر این است که به طور تجمعی استفاده شوند. بنابراین یک نمره افسردگی بالا همراه با علائم زود بیمار شدن و بی اشتهایی ممکن است تفسیرش با یک نمره مشابهی، زمانی که این علائم وجود ندارند. تفاوت داشته باشد بر همین اساس وجود هشیارانه احساس گناه یک معرف بالینی مهم است که اطلاعات مهمی را در اختیار متخصص بالینی قرار می دهد.

این سئوالها به عنوان یکی از ابعاد آزمون نمره گذاری نمی شوند ولی به نمره های ضریب کلی ناراحتی اضافه می گردند

شماره سئوالها: 19-44-59-60-64-66-89

PSDL-PST-GSI

شاخص های روانی:

کار هر یک از این شاخص های کلی آن است که با یک نمره سطح و با عمق وضعیت روانی فرد را از نظر آسیب شناسی روانی نشان می دهند. هر یک از این شاخص ها این کار را به صورت مجزایی نشان می دهد و جنبه های مختلفی از سایکوپاتولوژی را مشخص می کند

GSI GlobalSeverity Index

بهترین نشانه برای سطح و یا عمق یک ناراحتی در حال حاضر می باشد و باید در بیشتر مواردی که احتیاج به یک سنجش خلاصه داریم از آن استفاده کنیم GSI. اطلاعاتی در مور تعداد علائم و شدت ناراحتی ناشی از آن را به دست می دهد.

PSDI

یک سنجش خالص از شدت ناراحتی است یعنی یک سنجش اصلاح شده برای تعداد علائم است. عمل آن بیشتر مانند یک سنجش پاسخ در جهت ابلاغ این که آیا بیمار افسرده علائم خود را در فرم گزارش از خود بیشتر یا کمتر ارائه می دهد.

PST

به طور ساده شمارش تعداد علائمی است که بیمار به صورت مثبت گزارش می دهد. یعنی آنهایی که خود بیمار و به دارا بودن آنها تا حدی اذهان دارد

لف) توصیف شاخص های کلی برحسب نمره T

شاخص های شدت کلی (GIS):

نمره T آزمودنی در این شاخص برابر با 52 است. این نمره حاکی از وجود نسبی مشکلات روانی در فرد است. بر اساس نیمرخ، آزمودنی در این شاخص در رتبه 70 درصدی قرار می گیرد. وضعیت فرد از لحاظ شدت کلی استرس تجربه شده از 70 درصد افراد وخیم تر است.

شاخص درماندگی نشانه های مثبت (PSDI):

نمره T آزمودنی در این شاخص برابر با 50 است. رتبه درصدی معادل این نمره نیز 50 است. لذا فرد در این شاخص از لحاظ شدت نشانه ها در وضعیت متوسطی قرار دارد.

مجموع نشانه های مثبت (PST):

نمره T آزمودنی در این شاخص برابر با 59 است. رتبه درصدی معادل این نمره 81 می باشد. این نمره نشانگر گستردکی و پیچیدگی نشانه های فرد است.

ب) ابعاد نشانه ها(از بیشترین به کمترین)

افسردگی (DEP):

بالاترین نمره فرد در این آزمون مربوط به این بعد است. نمره T آزمودنی در این بعد برابر با 74 است. وضعیت فرد در این بعد از 98 افراد عادی وخیم تر است. نمره بالا بیانگر این است که شخص درحال تجربه نشانه های افسردگی از قبیل: از دست دادن لذت، ملالت، احساس تنهایی، گریه کردن، گوشه- گیری، افت انگیزش و کاهش انرژی است. که با توجه به وضعیت روانی این نشانه ها در مورد وی صدق می کند.

حساسیت بین فردی (I-S):

نمره T در این بعد برابر با 61 است. که در نقطه مرزی قرار می گیرد. این نمره حاکی از این است که شخص در موقعیت های بین فردی دچار مشکل است. نسبت به روابط با دیگران انتظارات منفی دارد. در مقایسه با دیگران احساس حقارت می کند. مداخله مورد نظر در این موقعیت باید ترکیبی از ارتباط درمانی حمایت کننده و بازسازی شناختی و جرأت آموزی باشد.

اضطراب فوبی (PHOB):

نمره T آزمودنی در این بعد برابر با 56 است. این نمره بر وجود نسبی ترس های غیر منطقی مرتبط با یک شخص، شی یا موقعیت در فرد است.

اضطراب (ANX):

نمره 55 در این بعد حاکی از احساس نگرانی، دلواپسی و عصبی بودن فرد است.

روان پریشی (PSY):

نمره T آزمودنی در این بعد برابر با 48 است. این نمره نشان دهنده سطوح خفیف بیزاری ازروابط بین فردی است.

وسواس فکری – عملی (O-C):

نمره 45 نشان می دهد که فرد در این بعد در وضعیت متوسطی قرار دارد. و افکار و تکانه های وسواسی ندارد.

جسمانی کردن (SOM):

نمره آزمودنی در این بعد نیز 45 می باشد. این نمره نشانگر این است که فرد شکایات جسمانی ندارد. و در حدود 30 درصد پایین منحنی قرار می گیرد.

اندیشه پردازی پارانوییدی (PAR):

آزمودنی در این شاخه با کسب نمره 44، در وضعیت مطلوبی قرار می گیرد. این نمره نشانگر این است که فرد مؤلفه های پارانویی را ندارد.

خصومت (HOS):

نمره فرد در این بعد کمتر از سایر ابعاد است. نمره T 42 نشان می دهد که دچار تحریک پذیری، خشم، و یا آزردگی نمی باشد.

نمره گذاری آزمون:

نمره گذاری این آزمون بسیار ساده است و شامل یک عملیات ساده ریاضی یعنی جمع زدن و تقسیم تا دو رقم اعشاری می باشد و به هر یک از سوالها بسته به پاسخ داده شده از صفر تا 4 نمره تعلق می گیرد.

برای نمره گذاری ابعاد 9 گانه ابتدا نمره بدست آمده از هر بعد را محاسبه نموده و بر تعداد سوالهای آن بعد تقسیم می نماییم. برای مثال در مورد شکایتهای جسمانی که آزمودنی می تواند نمره ای از صفر تا 48 بیاورد. نمره به دست امده را بر تعداد سئوالها یعنی 12 تا تقسیم می نمائیم و نمره بدست آمده از بعد اضطراب را بر 10 تقسیم نموده و به این ترتیب در مورد 9 بعد این عمل اجزا می شود. نتیجه را باید تا دو رقم اعشار گزارش نمود.

نمره خام 9 بعد به این صورت بدست می آید. برای محاسبه GSI: ابتدا جمع کل نمره های بدست امده ازعلائم 9 بعدی و سئوالهای اضافی را محاسبه نموده. سپس عدد بدست امده بر تعداد سئوالهای آزمون 90 تقسیم می شود نمره حاصل برای GSI منظور می گردد

برای محاسبه PSDI تعداد جواب های مثبت کل سئوالها را بر رقم حاصل از PST تقسیم می نمائیم.

برای محاسبه PST جواب های مثبت علائم که توسط بیمار علامت زده شده (جواب های غیر صفر) شمارش می شود. پس از آن باید به فرم مناسب رجوع شود تا این نمرات خام به مقیاس T تبدیل شوند

نمرات هنجار شده برای زن و مرد، بیمار سر پائی و افراد سالم به طور جدا گانه تهیه شده است به این ترتیب نیم رخ روانی ترسیم می گردد.

به سوالات زیر با گزینه های زیر جواب دهید. لطفا به تمامی سوالات پاسخ دهید.

این پرسشنامه شامل 90 سئوال است. خواهشمند است هر یک از سئوالات را به دقت بخوانید ونظر خود را با علامت (*) مشخص کنید.

گزینه ها: هیچ، کمی، تا حدودی، زیاد ؤ به شدت

به نام خدا

آزمون سنجش نوع احساس دنولت

راهنمایی: در پایین جملاتی است که افراد اغلب برای توصیف خودشان به کار می برند. خواهشمند است هر جمله را بخوانید و سپس در جای مناسب با علامت ضربدر (X) پاسخ مناسب خودتان را مشخص کنید. پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد. آنچه مهم است این است که شما عمدتا چه احساسی دارید.

این مقیاس توسط دنولت تدوین شده است. 14 آیتم دارد که دو ویژگی کلی را که شامل عاطفه منفی و بازداری اجتماعی است ارزیابی می کند. هر آزمودنی بر اساس یک مقیاس 5 گزینه ای به هر ماده پاسخ می گوید. این گزینه ها بر اساس مقادیر 4، 3، 2، 1و 0 نمره گذاری می شوند. حداقل و حداکثر نمرات این مقیاس به ترتیب 14 و 56 است. ضریب الفای کرونباخ خرده مقیاس عاطفی منفی 88/0 و خرده مقیاس بازداری اجتماعی 86/0 و ضریب اعتبار همزمان این مقیاس با تیپ شخصیتی A، 63/0 گزارش شده است. در پژوهش های داخلی همسانی درونی برای خرده مقیاس عاطفه منفی 77/0 و بازداری اجتماعی 69/0 گزارش شده است

پرسشنامه باورهای غیر منطقی جونز – 100 ماده ای

Irrationally Believe test

این پرسشنامه شامل جملاتی درباره باورها و احساسات شما نسبت به چیزهای مختلف است که ممکن است شما با آنها مواق یا مخالف باشید. توجه داشته باشید که در این پرسشنامه جواب صحیح یا غلط وجود ندارد، لازم نیست ذرباره هر جمله زیاد فکر کنید. سریع علامت بزنید و به سراغ جمله بعد بروید. سعی کنید حتی الامکان از پاسخ به مورد " نه موافق " و " نه مخالف" خودداری کنید. با توجه به مقیاس زیر پاسخ خود را انتخاب کنید.

1= به شدت مخالف... 2= تا حدی مخالف... 3= نه مخالف و نه موافق... 4= تا حدی موافق... 5 = به شدت موافق

1. برایم مهم است که دیگران مرا تایید کنند.

2. از شکست خوردن متنفرم.

3. خطاکاران سزاوار مجازاتی هستند که به آن گرفتار می آیند.

4. هر حادثه یا اتفاقی را بدون ترس و وحشت، عاقلانه می پذیرم.

5. انسان در هر شرایطی که بخواهدمی تواند خوشحال باشد.

6. از انجام دادن کارهای پر دردسر می ترسم.

7. همیشه سعی می کنم از تصمیم گیری های مهم خودداری کنم.

8. هر شخصی در زندگی به یک انسان قوی تر از خود برای اتکا و مشورت نیازمند است.

9. گرگ زاده عاقبت گرگ می شود.

10. برای انجام دادن هر کاری فقط یک راه درست و صحیح وجود دارد.

11. احترام گذاردن به دیگران را دوست دارم، ولی نه به هر قیمتی

12. از انجام دادن کاری که نمی توانم از عهدهآن به خوبی برآیم، دوری می کنم.

13. اکثر جنایتکاران از مجازاتی که سزاوار آن هستند می گریزند.

14. اگر از چیزی ناکام شوم براشفته نمی گردم [ نمی شوم].

15. این برداشت ما از وضع زندگی است که باعث آشفتگی می شود نه اوضاع زندگی.

16. به ندرت نگران آینده می شوم.

17. وقتی کاری بر عهده من می باشدبه هر اندازه هم که خسته کننده باشد، سعی می کنم آن را انجام بدهم.

18. همیشه سعی می کنم در امور مهم با یک فرد قوی تر از خودم مشورت کنم.

19. تقریبا غیر ممکن است که بتوان بر اثراتی که حوادث گذشته بر ما داشته اند، تغییر ایجادکرد.

20. برای انجام دادن هرکاری، فقط یک راه کامل وجود دارد.

21. علاقه مند هستم همه مرا دوست داشته باشند.

22. مایل نیستم با افراد قوی تر از خودم به رقابت بپردازم.

23. کسانی را که خطا می کنند باید سرزنش و توبیخ نمود.

24. زندگی من باید بهتر از وضعی باشد که الان هست.

25. هر شخص خودش عامل اوضاع و احوال خودش است.

26. اغلب نمی توانم بعضی دلواپسی ها را از ذهن خود دور کنم.

27. من از رو به رو شدن با مشکلات خودداری می کنم.

28. انسان نیازمند اتکا به فرد قوی تر از خود است.

29. اگر حادثه ای یک بار زندگی شما را شدیدا تحت تاثیر قرار داده، دلیلی ندارد که اثر آن در آینده نیز وجود نداشته باشد.

30. به ندرت یک راه اسان برای حل مشکلات زندگی وجود دارد.

31. من می توانم خودم را دوست داشته باشم، حتی اگر دیگران از من بدشان بیاید.

32. دوست دارم در انجام دادن کارها موفق باشم، ولی نه به هر قیمت.

33. افراد فاسد باید به شدت تنبیه شوند.

34. از چیزی که بدم می آید، به شدت ناراحت می شوم.

35. عامل بدبختی هر شخصی خودش است.

36. اگر نتوانم از وقوع حادثه ای جلوگیری کنم، ناراحت می شوم.

37. همیشه سعی می کنم تا آنجا که ممکن است، سریع تصمیم بگیرم.

38. اشخاص معینی هستند که من به آنها متکی می باشم.

39. انسان به شدت متاثر از گذشته خود می باشد.

40. در زندگی ما بعضی مشکلات به طور طبیعی وجود دارند.

41. اگر شخصی از من متنفر باشد، این مشکل خود اوست نه من.

42. برای من خیلی مهم است که در هرکاری موفق باشم.

43. به ندرت دیگران را به خاطر خطاهایشان لعن و نفرین می کنم.

44. واقعیت ها را باید پذیرفت، هر چند که با خواست ما ما ناسازگار باشند.

45. یک فرد همیشه غمگین و عصبانی نخواهد بود، مگر آن که خودش بخواهد.

46. من جرات" دل به دربا زدن" را ندارم.

47. زندگی آنچنان کوتاه است که هیچ کاری در آن لذت بخش نیست.

48. من دوست دارم در هرکاری روی پای خود بایستم.

49. اگر تجارب مختلفی داشتم، الان وضعم بهتر بود.

50. برای حل هر مساله ای فقط یک راه درست وجود دارد.

51. انجام دادن کاری برخلاف انتظار دیگران فوق العاده مشکل است.

52. از هر فعالیتی به خاطر خودش لذت می برم و مهم نیست چقدر در آن موفق بوده ام.

53. ترس از کیفر و مجازات، در خوب بودن انسان موثر است.

54. اگر کاری من را اذیت کند، به طور کلی آن را رها می کنم.

55. بیشترین مشکل یک انسان این است که نمی تواند به خوشحالی مطلوب خود دست یابد.

56. به ندرت به خاطر مسائل آینده مضطرب می شوم.

57. به ندرت در کاری طفره می روم.

58. من تنها کسی هستم که می توانم واقعیت مشکلاتم را بفهمم و با آنها مقابله کنم.

59. به ندرت فکر می کنم تجارب گذشته، اکنون نیز بر من اثر داشته باشد.

60. ما در جهانی پر از شانس و تصادف زندگی می کنیم.

61. دوست دارم مورد تایید دیگران واقع شوم، اما حتما لازم نیست.

62. اگر شخصی در زمینه ای از من بهتر باشد، ناراحت می شوم.

63. هر انسانی ذاتا خوب است.

64. هر کاری را در حد توان خود انجام می دهم و بیشتر از آن نیز از خود انتظاری ندارم.

65. هیچ حادثه ای خود به خود ما را آشفته نمی کند، بلکه برداشت ما از آن باعث ناراحتی ما می شود.

66. من به شدت نگران بعضی حوادث آینده هستم.

67. انجام دادن کارهای ناخوشایند روزانه برای من مشکل است.

68. از کسی که بخواهد در کارهایم به جای من تصمیم بگیرد، متنفرم.

69. ما اسیر اَعمال گذشته خود هستیم.

70. به ندرت برای هر کاری یک راه حل بسیار خوب و کامل وجود دارد.

71. اغلب نگران این هستم که دیگران تا چه اندازه مرا تایید می کنند.

72. اگر اشتباه کنم به شدت عصبانی می شوم.

73. ناعادلانه است که باران رحمت بر روی درستکار و خرابکار یکسان ببارد.

74. من زندگی را آسان می گیرم.

75. انسان باید با چهره گشاده به استقبال مسائل ناخوشایند زندگی برود.

76. ترسی را که از بعضی چیزها دارم، نمی توانم از زندگی خود دور کنم.

77. یک زندگی مرفه به ندرت خوشبخت کننده است.

78. به راحتی نصیحت دیگران را می پذیرم.

79. یک اتفاق می تواند زندگی انسان را آن چنان تحت تاثیر قرار دهد که اثر آن برای همیشه باقی بماند.

80. برای حل هر مشکلی باید ب دنبال راه حل عملی بود، نه کامل ترین راه حل آن.

81. نگرانی عمده من این است که مردم چه احساسی نسبت به من دارند.

82. غالبا از کوچکترین اتفاق بدی به شدت ناراحت می شوم.

83. وقتی از کسی خطایی ببینم به او فرصت می دهم تا اشتباهاتش را جبران کند.

84. از داشتن مسئولیت متنفرم.

85. دلیلی وجود نداردکه همیشه غمگین و افسره باشم.

86. همیشه نگران وقایعی مانند جنگ، تورم، نگرانی کمبود و حوادث هستم.

87. وقتی می توانم خوشحال باشم که در حل مشکلی موفق شوم.

88. وابستگی به دیگران تنفر آور است.

89. ذات انسان را هیچ وقت نمی توان تغییر داد.

90. احساس می کنم هرکاری را باید از راه درست خودش انجام داد.

91. اگر مورد انتقاد واقع شود، کمی ناراحت می شوم، ولی به شدت آشفته نمی گردم.

92. از انجام دادن کاری که در آن مهارت ندارم، می ترسم.

93. هیچ شخصی ذاتا پست نیست، ولو این که کار بدی هم مرتکب شده باشد.

94. به ندرت به خاطر اشتباه دیگران عصبانب می شوم.

95. هر شخصی خودش جهنم خشم و ناراحتی را در دل خود ایجاد می کتد.

96. من اغلب نگرانم که اگر در یک موقعیت خطرناک قرار بگیرم، چه باید بکنم.

97. اگر کاری ضروری باشد آن را انجام خواهم داد، هر چند ناخوشایند باشد.

98. انتظار ندارم دیگران به فکر رفاه و آسایش من باشند.

99. من با تاسف و اندوه به گذشته نگاه نمی کنم.

100. همیشه این طور نیست که شرایط آرمانی باشد.

روش نمره دهی و تفسیر

این پرسشنامه دارای 100 سوال بوده و از طریق این سوالات، 10 خرده مقاس را بررسی می نماید. هر 10 سوال معرف یک خرده مقیاس می باشد.  این خرده مقیاس ها عبارتند از:

1.   نیاز به تایید دیگران
2.   انتظار بالا از خود
3.   تمایل به سرزنش
4.   واکنش نسبت به ناکامی
5.   بی مسئولیتی هیجانی
6.    نگرانی زیاد توام با اضطراب
7.  اجتناب از مشکل
8.   وابستگی
9.   درماندگی نسبت به تغییر
10.   کمال گرایی
    پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز به صورت 5 گزینه ای (به شدت مخالف، تا حدی مخالف، نه مخالف و نه موافق، تا حدی موافق و به شدت موافق) نمره گذاری می شود. در این پرسشنامه به هر گزینه از 1 تا 5 امتیاز داده می شود. در نهیات، پس از پاسخگویی به همه سوالات، نمرات با هم جمع می شوند. کلید نمره گذاری مربوط به خرده مقیاس ها یه شرح زیر می باشد:

کلید نمره گذاری پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز

 پایایی (اعتبار و روایی
کامکاری و عسکریان در پژوهشی تحت عنوان بررسی تفکرات غیرمنطقی در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران روایی و پایایی این پرسشنامه را برآورد نوده اند. برای دستیابی به این منظور، پس از ترجمه، سوالات به رویت متخصصان روانشناسی رسانده شد و روایی محتوایی پرسشنامه مرد تایید قرار گرفت. در مرحله بعد، پرسشنامه بر روی یک گروه 500 نفری اجرا گردید. ضریب اعتبار آن از طریق ضریب آلفا محاسبه شد و عدد 97/2 به دست آمد (به نقل از ساعت چی و همکاران، 1389). 

پرسشنامه تحریف های شناختی

با توجه به رویکرد شناختی رفتاری، افکاری که به‌عنوان باورهای غیرمنطقی یا تحریف‌های شناختی در نظر گرفته می‌شوند به‌عنوان عوامل مهمی برای ظهور و تداوم رفتارهای ناکارآمد و اختلالات روانی به‌حساب می‌آیند (الیس، 2005؛ بک، 1976؛ بک، راش، شاو و همکاران، 1979).

سازه تحریف شناختی، توسط آرون. تی. بک و آلبرت الیس معرفی‌شده است و به‌طورکلی به‌عنوان استدلال‌های غلطی تعریف می‌شوند که نقش مهمی را در بروز بسیاری از اختلالات روانی ایفا می‌کنند، به‌طوری‌که بیشتر مواقع ما فکر می‌کنیم که قربانی محیط پیرامونمان هستیم و حوادث بیرونی باعث ناراحتی، افسردگی و مشکلات بین فردی ما می‌شود و راه‌حل رهایی از این روان رنجوری‌ها، حل‌وفصل و تغییر این وقایع است، ولی شناخت درمانگران، معتقدند نوع تعبیر و تفسیر غلط افراد از این اتفاقات بیرونی باعث هیجانات منفی آن‌ها می‌شود. این تعبیر و تفسیر غلط خودکار و تحت عنوان "تحریف‌ها یا خطاهای شناختی" به ذهن ما خطور می‌کنند (بک، 1976)

تحریف شناختی بین فردی به‌عنوان باورهای بسیار اغراق‌آمیز، سفت‌وسخت، غیرمنطقی و مطلق در مورد ماهیت روابط و رابطه افراد با دیگران تعریف‌شده است (الیس، 2003) از سویی احساسات و رفتارهای آشفته­ای که در روابط به وجود می‌آیند، صرفاً معلول رفتار غلط یکی از طرفین یا یک عامل آسیب‌زای دیگر نیست، به‌طوری‌که تا حدود زیادی این خود افراد هستند که به دنبال تحریکاتی مثل رفتار غلط، باعث شکل گرفتن اختلال ارتباطی می‌شوند.

در این رابطه نظریه منطقی هیجانی بیان می‌دارد که آشفتگی یک ارتباط، به‌طور مستقیم به اعمال طرف دیگر یا شکست‌های سخت زندگی مربوط نمی‌شود، بلکه بیشتر به دلیل باور و عقیده‌ای است که این افراد در مورد چنین اعمال و شکست‌هایی دارند؛ بنابراین رویکرد منطقی هیجانی در قلمروی ارتباط به افراد می‌پردازد، یعنی این رویکرد به‌جای اینکه فقط تعامل‌ها یا صرفاً سیستمی را که افراد در آن قرار دارند، موردنظر قرار دهد، افراد را موضوع اصلی اختلال می‌داند.

درمانگران منطقی هیجانی معتقدند که تفکر غیرمنطقی در بسیاری از موارد، توأماً به نوروز فردی و اختلال ارتباطی می‌انجامد. منظور از تفکر غیرمنطقی، تفکری با اغراق زیاد، انعطاف‌ناپذیری بیجا، غیرعقلانی و به‌ویژه مطلق‌گرا است. افراد، معمولاً این توانایی را دارند تا رویدادهای زندگی و روابط خود را به‌گونه‌ای کاملاً منطقی و یا غیرمنطقی، ادراک، تعبیر و ارزیابی کنند.

هرگاه انسان‌ها به‌گونه‌ای غیرمنطقی فکر کنند، توان تفکر منطقی را از دست خواهند داد و همانند کودکان خودبزرگ‌بین، چنین حکم خواهند کرد که رویدادها باید متفاوت از چیزی باشند که هستند. ازآنجاکه این قبیل افراد کنترل کمی بر رویدادهای زندگی دارند، در مواجهه با مواردی که به نظر آن‌ها از آن واقعیت مطلق مورد انتظار فاصله دارد، به‌سرعت دچار ناکامی و پریشانی می‌شوند(الیس و دریدن، 1987).

روش اجرا ونمره گذاری: این پرسشنامه بر مبنای تحریف های شناختی الیس ساخته شده است و به سنجش 10تحریف شناخته شناسایی شده توسط البرت الیس می پردازد. این پرسشنامه شامل20 سوال 5گزینه ای است که براساس مقیاس لیکرت نمره گذاری می شود.این پرسشنامه10بعد را به شرح زیر می سنجد: که به شیوه زیرتقسیم بندی ونمره گذاری می شود.

جدول 3-1.زیرمقیاس ها وسوالات مربوط به آنها درپرسشنامه تحریف شناختی

به هریک از سوال ها بسته به پاسخ داده شده از 1تا5 نمره تعلق می گیرد، که درآن گزینه کاملا موافقم نمره1،موافقم نمره2،نظری ندارم نمره3،مخالفم نمره4،کاملا مخالفم نمره5 دارند.وتنها سوال شماره یک به صورت معکوس از5 تا1 نمره گذاری می شود. بر اساس نمره گذاری هرفردی که نمره بیشتری را کسب کند از تفکر مناسب تری برخوردار است،وهرکس نمره کمتری را به خود اختصاص دهد از تحریف های شناختی بیشتری استفاده کرده است(عبداله زاده وسالار،1389).

شواهد مربوط به روایی واعتبار:این پرسشنامه دارای اعتبار وروایی داخلی می باشد.این آزمون توسط عبداله زاده وسالار در سال1389 برروی جمعیت ایرانی،151زن و146مرد هنجاریابی شد. در این فرآیند اطلاعات جمع آوری شده توسط ابزار تحقیق،به وسیله آزمونT مستقل برای مقایسه دوجنس با میانگین سنی 8/25 درمیزان استفاده از تحریف های شناختی استفاده شده است.واطلاعات به صورت جدول زیر ارایه گردیده است.

همچنین برای تعیین همسانی درونی پرسشنامه تحریف های شناختی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد.در تحقیق حاضر ضریب آلفا به دست آمده به صورت استاندارد برابر با(80/0)،است. به همیت سبب می توان نتیجه بگیریم که آزمون حاضر از همسانی درونی مناسبی برخوردار است.

جدول 3-2)میانگین وانحراف استاندارد شاخص های مربوط به ازمون تحریف شناختی

جدول3-3)نمره میانگین وانحراف استاندارد تحریف های شناختی درجنسیت

هم چنین در تحقیق محقق نیز ضریب الفای کرانباخ مطابق جدول زیر برابر با(90/0)به دست آمد.

باسلام

لطفا میزان موافقت و یا مخالف خود با هریک از عبارات (کاملاً موافقم، موافقم، نظر یندارم، مخالفم و کاملاً مخالفم) مشخص نمایید:

1. پسازاتمامکارهایم،احساسمیکنمبهنتیجهدلخواهرسیدهام.
2. باکوچکترینخطاییکهازمنسربزند،خودرانالایقوبیارزشقلمدادمیکنم.
3. اگرفردیشماراناراحتکند،پیشخودمیگوییدکه: درآیندهنیزتکرارخواهدکرد. اصلاًهمهقصدناراحتکردنمرادارند.
4. درهنگامقدمزدندرچالهایمیافتید،پیشخودمیگویید: لعنتبهاینشانس همهچالههابایدجلویپایمنسبزشوند
5. با مشاهده عینی در دیگران فکر می کنم سرتا پای چنین فردی تماما عیب است وهیچ حسنی ندارد.
6. بادیدن کوچک ترین بی نظمی براشفته می شوم وهمه جا در نظرم نامرتب وشلوغ پلوغ به نظر می آید.
7. زمانی که به خاطر کاری که کرده ام یا لباسی که پوشیده ام مورد تحسین وتعریف دیگران قرار می گیرم،پیش خودم می گویم،نه واقعا این طور که می گویند نیست.میخواهند لطفی به من کرده باشند.
8. اگر در آزمونی نمره بسیار عالی کسب کنم،فکر می کنم توانایی من در این حد نبوده واین اتفاق شانسی رخ داده است.
9. درجمعی مشغول صحبت کردن هستید،متوجه می شویدیکی ازافراددرحال خمیازه کشیدن است.پیش خود می گویید؛ازصحبت من خسته شده وخوابش گرفته.حتماحرفهایم کسل کننده اند.
10. همیشه منتظر اتفاق ناگواری هستم.
11. به نظرم میزان نکات مثبتم از اشتباهاتم کمتر است.
12. بعضی از افراد به نظرم بد میرسند.پس حتما آدم های بدی هستند.
13. از تمیز کردن اتاق طفره میروم،زیرا به خودم می گویم؛فکر آن اتاق کثیف که می افتم حالم گرفته می شود.تمیزکردنش غیر ممکن است.
14. همیشه کارهای نادرستی که انجام میدهم،بیشتر ازکارهای درستم به چشم می آید.
15. زمانی که در عمل نمی توانید براساس بایدها ونبایدهای موردنظربه خاسته هایتان برسید واز معیارهای مورد نظرتان عقب می مانید،احساس خجالت وگناه برشما چیره می شود.
16. چون دیگران نمی توانند اتنظارات مرا برآورده سازند،رنجیده خاطر می شوم.
17. وقتی در یک بازی دوستانه می بازم،به خودم می گویم من همیشه بازنده هستم.
18. ازیک برنامه غذایی برای لاغری استفاده می کنید،پس از آنکه یک وعده کامل خوردید ورژیم خود را می شکنید،پیش خود می گویید: (راستی چه آدم احمقی هستم،اصلا آدم نیستم).
19. بدون دلیل مشخصی اتفاقی ناگوار را بی آنکه ربطی به شما داشته باشد از بی لیاقتی خود تلقی می کنید.
20. خود را نسبت به کارهای دیگران مسول میدانم وقصدکنترل کردن امورشان را دارم.

در زیر تعدادی گویه درباره سازمان شما مطرح شده است، هرکدام را که موافق هستید با علامت * مشخص کنید.

گویه ها

1- به نظر من این سازمان بهتر از سازمان های دیگر به کارکنان خود می رسد.

2- اگر مجبور می شدم کار را از اول شروع کنم، باز هم برای این سازمان کار می کردم.

3- در این سازمان پارتی بازی وجود ندارد.

4- در این سازمان، به شرط آن که خودمان بخواهیم، راه نرقی وجود ندارد.

5- به پزشک سازمان به اندازه پزشک خانوادگی خود اطمینان دارم.

6- این سازمان وقتی می گوید که می خواهد نظر کارکنان را در نظر بگیرد، واقعا راست می گوید.

7- نظام دستمزدهای این سازمان طوری است که کارگران و کارکنان وظیفه شناس را تشویق می کند.

8- در مجموع این سازمان با ما همان طور رفتار می کند که ما برای آن کار می کنیم.

9- مقررات این سازمان طوری است که حتی باید به خاطر یک خراش کوچک به پزشک مراجعه کرد.

10- پیش بینی ها هر چه باشد، مطمئن هستم حوادثی اتفاق خواهد افتاد.

11- کارگران، بیشتر از آن چه سازمان به آن ها می رید، خود را وقف سازمان نمی کنند.

12- سازمان، به کارهای خیریه بیشتر علاقه نشان می دهد.

13- رعایت مقررات، به نحو خطرناک گسترش می یابد.

14- در این سازمان، فکر نمی کنم که با متقاضیان شغل مودبانه رفتار شود.

15- بسیاری از توصیه های جالب، از جانب روسا نادیده گرفته می شود.

16- رئیس من، همه پست ها را به دوستان خود می دهد.

17- سازمان به جای این که افراد شاغل را ارتقا دهد، برای تصدی مشاغل بالا از خارج استخدام می کند.

18- در این سازمان، برای پیشرفت، باید با افراد خاصی رابطه برقرار کرد.

19- در بلند مدت، این سازمان بر کارکنان سوار می شود.

20- در این سازمان، دستمزد به نحو وحشتناکی پایین است.

21- در این سازمان، هر فرد درستکاری شکست می خورد.

گنجی، حمزه. ارزشیابی شخصیت. نشر ساوالان

توجه: مقیاس از نوع ترستون است. روایی صوری آن برای سازمان های ایرانی نیازمند بازنگری است.