برای سنجش سرمایه روانشناختی از پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز[1] (2007) استفاده می شود. این پرسشنامه 24 سؤالی و شامل چهار خرده مقیاس امیدواری، تاب آوری، خوش بینی و خودکارآمدی است که در آن هر خرده مقیاس شامل 6 گویه است و آزمودنی به هر گویه در مقیاس 6 درجه ای(کاملا مخالفم تا کاملا موافقم) لیکرت پاسخ می دهد.
سرمایه روانشاختی یک حالت روانشناختی مثبت و رویکرد واقع گرا و انعطاف پذیر نسبت به زندگی است که از چهار سازه امید، خوش بینی، تاب آوری و خودکارآمدی تشکیل می شود و هر کدام از آنها به عنوان یک ظرفیت روانشناختی مثبت در نظر گرفته می شود، دارای مقیاس اندازه گیری معتبر است، مبتنی بر نظریه و تحقیق است و قابلیت رشد دارد و به طور چشمگیری با پیامدهای عملکردی ارتباط دارد. در واقع، اصطلاح سرمایه روانشناختی به مفهوم این که "چه کسی هستید(خود واقعی)" و" چه کسی می خواهید بشوید(خود ممکن)" اشاره دارد و چیزی ورای سرمایه انسانیچه چیزی می دانم " و سرمایه اجتماعی " چه کسانی را می شناسم" است. به سخن دیگر، سرمایه روانشاختی افراد را به چالش می کشاند تا در جستجوی این سوال برآیند که چه کسی هستند و در نتیجه به خودآگاهی بهتر که لازمه دستیابی به هدفها و موفقیت است......).
روش نمره گذاری
برای محاسبه نمره سرمایه روانشناختی ابتدا نمره هر خرده مقیاس محاسبه می شود و از جمع نمرات خرده مقیاسها نمره سرمایه روانشناختی حاصل میگردد.
خرده مقیاسهای پرسشنامه سرمایه روانشناختی
نام خرده مقیاس
تعداد گویه
شماره گویه
خودکارآمدی
6
1 تا 6
امیدواری
6
7 تا 12
تاب آوری
6
13 تا 18
خوش بینی
6
19 تا 24
کل
24
تمام گویه ها
بررسی روایی و پایایی
روایی پرسشنامه در مطالعات مختلف مورد تأیید قرار گرفته است. لوتانز (2007) با استفاده از تحلیل عاملی و معادلات ساختاری نسبت خی دو این آزمون را 6/24 و آمارههای CFI و RMSEA این مدل را 97/0 و 08/0 گزارش کرده است که روایی عاملی آزمون مورد تأیید قرار گرفته است. پایایی پرسشنامه در ایران توسط بهادری خسروشاهی و همکاران (1391) بر اساس آلفای کرونباخ 85/0 گزارش شده است.
[1]- Luthans Psychological Capital Questionnaires(PCQ)
پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (CERQ) توسط گارنفسکی[2] و همکاران (2002) تدوین شده است. این پرسشنامه، پرسشنامه ای چند بعدی است که جهت شناسایی راهبردهای مقابله ای شناختی افراد پس از تجربه کردن وقایع یا موقعیت های منفی مورد استفاده قرار می گیرد.بر خلاف سایر پرسشنامه های مقابله ای که به صورت آشکار بین افکار فرد و اعمال واقعی وی تمایز قائل نمی شوند، این پرسشنامه افکار فرد را پس از یک تجربه منفی یا وقایع آسیب زا ارزیابی می کند. این پرسشنامه یک ابزار خود گزارشی است و دارای 9 زیر مقیاس و 36 ماده می باشد. پاسخ های این پرسشنامه در یک پیوستار 5 درجه ای (همیشه، اغلب اوقات، معمولا، گاهی، هرگز) جمع آوری می شود. اجرای این پرسشنامه خیلی آسان است و برای افراد 12 سال به بالا (هم افراد بهنجار و هم جمعیت های بالینی) قابل استفاده می باشد.
پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (CERQ) نه راهبرد شناختی ملامت خویش، پذیرش، نشخوارگری، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، دیدگاه پذیری، فاجعه انگاری و ملامت دیگران را ارزیابی می کند.
روش نمرهگذاری:در این پرسشنامه، تعیین نمرات هر یک از مؤلّفهها با جمع نمرات سوالهای مربوط به آن انجام میشود. نمرهگذاری به شکل زیر صورت میگیرد.(هرگزنمره صفر-.....-همیشه نمره7)
سازندگان این پرسشنامه پایایی آن را از طریق آلفای کرونباخ برای راهبردهای مثبت 91/0، راهبردهای منفی 87/0 و کل پرسشنامه 93/0 گزارش کرده اند. پیوسته گر و حیدری (1385، به نقل از قاسم زاده و نساجی و همکاران 1389) همسو با یافته های فوق ضرایب بالایی را گزارش کرده اند. در تحلیل عاملی که امین آبادی (1388) با روش تحلیل مولفه های اصلی بر پرسشنامه انجام داد، 36 گویه به 26 گویه و 9 خرده مقیاس به 4 خرده مقیاس (سرزنش خود و فاجعه آمیز پنداری، مقابله و پذیرش، مثبت اندیشی و سرزنش دیگران) کاهش یافت و ضرایب پایایی 77/0، 70/0، 76/0 و 64/0 برای خرده مقیاس ها و برای کل پرسشنامه 70/0 گزارش گردید.
روائی
روایی ملاکی پرسشنامه از طریق روایی همزمان (اجرای همزمان با سیاهه افسردگی بک) مورد بررسی قرار گرفته و روابط درونی خوبی بین خرده مقیاس ها دیده شد (حسنی،1389).
پرسشنامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان
شما چگونه با تجارب منفی و رویدادهای ناخوشایند مقابله می کنید؟
هر فردی ممکن است با رویدادهای منفی یا ناخوشایند مواجه شود که به شیوه خاص خودش در مقابل آنها واکنش نشان دهد. لطفا سوالات زیر را به دقت مطالعه کرده و مشخص سازید که شما در پی تجربه رویدادهای منفی و ناخوشایند معمولا به چه چیزی فکر می کنید.
با توافق عمومی روانشناسان بر سر پنج عامل بزرگ شخصیتی (به پرسشنامه نئو مراجعه نمایید) به نظر می رسید که پایان بحث سنجش صفات کلی شخصیتی نزدیک است، اما بررسی های بیشتر نشان داد که زبان عاملی مخل در این زمینه است. مطالعات بین فرهنگی نشان داده است که ساختارهای بهتری نیز در این زمینه وجود دارد که مدل هگزاکو (HEXACO) یا مدل شش عاملی شخصیت حاصل این مطالعات است که در واقع به بازآرایی دوباره صفات پنج گانه در قالب شش صفت شخصیتی پرداخته است. کلمه HEXACO از سر کلمات شش بعد شخصیتی این مدل تشکیل شده است که عبارتند از موارد زیر:
Honesty-Humility صداقت و تواضع
Emotionality هیجانی بودن
Extraversion برون گرایی
Agreeableness (versus Anger) توافق جویی
Conscientiousness وجدانی بودن
Openness to Experience گشودگی به تجربیات جدید
هریک از این عوامل خود از چهار مقیاس یا زیربعد تشکیل شده است که مجموعا 24 بخش را شامل می گردد.
از جمله امتیازات این مدل این است که با توجه به ساختار عوامل مورد سنجش و قدرت تبیین مدل برای فرآیندهای سازمانی ای مانند جذب، نگهداری و توسعه بسیار مناسب است.
نتایج و تفسیر آن ها
در خصوص مدل و ویژگی های نسخه های مختلف پرسشنامه شخصیتی مطالعاتی در ایران نیز انجام گرفته است که از جمله آن ها می توان به کارهای پالاهنگ و همکاران (1388) و آقابابایی (1391) اشاره کرد که تقریبا در همه موارد مدل تایید و با کمی حذف و اضافه در آیتم ها ویژگی های روانشناختی (پایایی و اعتبار) این پرسشنامه مطلوب و قابل دفاع به لحاظ علمی ارزیابی کرده اند.
راهنمای اجرا
در ادامه عبارات و جملاتی در خصوص شما آمده است.
لطفا هریک از آن ها را مطالعه کنید و میزان موافقت یا مخالفت خود را با آن عبارت مشخص کنید. سپس گزینه مورد نظر انتخاب کنید.
لطفا حتی در مواردی که از نظر خود کاملا مطمئن نیستید، به عبارات پاسخ دهید.
Top of Form
1.اگر من از یک نمایشگاه هنری دیدن کنم، به صورت کلی حوصله ام سر می رود.